Wielu z nas decyduje się na leczenie ortodontyczne, niezależnie od tego, czy jest to konieczność zdrowotna, czy chęć poprawienia estetyki. Jednak długotrwałe korzystanie z aparatu ortodontycznego nie jest bez wyzwań – wymaga zmian w zwyczajach dotyczących higieny ustnej i diety. Istotne jest, aby dostosować te aspekty swojego życia do nowej sytuacji, aby terapia była skuteczna. Ale czym jest dieta ortodontyczna i jak wpływa na kondycję naszych zębów?

Obecnie atrakcyjny uśmiech jest uznawany nie tylko za kluczowy element urody, ale także jako znaczący atut społeczny. To motywuje coraz więcej osób do korekty zgryzu, często ze względów estetycznych. Mimo to większość pacjentów ortodontów stanowią dzieci i młodzież, u których wczesna interwencja może zapobiec poważnym problemom zdrowotnym i stomatologicznym.

Dane ze studiów międzynarodowych pokazują, że ponad połowa dzieci do 18 roku życia ma wady zgryzu o różnym stopniu nasilenia. Mogą one wiązać się z pozycją zębów, ich rozmieszczeniem czy odstępami między nimi. Najpowszechniejsze wady zgryzu obejmują tyłozgryz, który powoduje problem z wymową niektórych dźwięków, zgryz otwarty, utrudniający jedzenie i mówienie, oraz zgryz krzyżowy, w którym zęby górne i dolne nachodzą na siebie. Wady te, jeśli nie są leczone, mogą prowadzić do próchnicy i utraty zębów, chorób dziąseł, problemów ze stawem skroniowo-żuchwowym, a nawet bezdechu nocnego. Mogą też być przyczyną problemów psychologicznych.

W krajach rozwiniętych regularnie przeprowadzane badania przesiewowe u młodzieży umożliwiają wykrywanie większości poważnych wad zgryzu. W niektórych przypadkach wada może sama się skorygować wraz z rozwojem szczęki. Niektóre dzieci potrzebują jedynie nocnego aparatu ortodontycznego, ale w wielu przypadkach lekarz sugeruje aparat stały, noszony przez okres od kilku miesięcy do kilku lat. Standardowe aparaty są mocowane z przodu, ale coraz popularniejsze stają się aparaty językowe, które są przymocowywane do wewnętrznej strony zębów.

Terapia ortodontyczna wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Estetyka aparatu ortodontycznego jest jednym z nich, ale większym problemem jest praktyczny aspekt jego noszenia. W pierwszych dniach po założeniu aparat może powodować ból spowodowany nowymi naciskami w szczęce. Sytuacja ta powtarza się również po dokręceniu zamków na zębach podczas rutynowych kontroli. Długoterminowo największym wyzwaniem jest utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej.

Klasyczne aparaty mają metalowe zamki naklejane bezpośrednio na szkliwo i łączone cienkimi drutami. Powstaje struktura, która stanowi pułapkę dla resztek jedzenia. Zamki są trudne do czyszczenia, ponieważ wiele miejsc jest trudno dostępnych. Brak odpowiedniej higieny prowadzi do rozwoju bakterii, które przekształcają cukier uwięziony w aparacie i na zębach w kwasy. Powoduje to próchnicę i nieestetyczne przebarwienia na szkliwie. Wiele osób noszących aparaty doświadcza również poważnych i bolesnych zapaleń dziąseł. Poza regularnym czyszczeniem, najlepiej po każdym posiłku, zaleca się również stosowanie specjalnej diety, która zmniejszy ryzyko powstawania trudnych do usunięcia zanieczyszczeń.