Dieta bezglutenowa okazuje się być nieodzowna dla osób zmagających się z alergią na gluten, celiakią oraz nietolerancją na gluten w formie nieceliakalnej. Tego rodzaju dieta jest jedynym znanym leczeniem tych dolegliwości. Bardzo pomocne może okazać się stworzenie własnej listy produktów, które są wolne od glutenu, a następnie bazowanie na nich swojego codziennego menu. Ale co konkretnie można spożywać na diecie bezglutenowej? Jak przygotowywać posiłki eliminujące gluten?

Gluten to białko zawarte w ziarnach czterech głównych zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa, a także we wszystkich ich odmianach i hybrydach. Jest ono powszechnie wykorzystywane w gastronomii i przemyśle spożywczym. Gluten jest składnikiem wypieków, koncentratów spożywczych, służy jako nośnik aromatów, dodatek w przetworach mlecznych, lodach, wędlinach, sosach, przyprawach, czekoladach oraz preparatach farmaceutycznych. Około 70% surowca produkcyjnego suchego glutenu jest używane w polskich młynach, aby poprawić jakość mąki. Jedynym rozwiązaniem dla osób cierpiących na celiakię jest dieta bezglutenowa.

Produkty bezglutenowe to te, które są skomponowane lub wyprodukowane wyłącznie z surowców, które nie zawierają prolamin z pszenicy ani żadnych jej odmian (takich jak durum, kamut, spelt), żyta, jęczmienia, owsa i ich odmian, a zawartość glutenu w nich nie przekracza 20 mg/kg suchej masy.

Dieta bez glutenu jest zalecana dla osób cierpiących na celiakię, chorobę trzewną. Mimo iż tylko około 1% populacji dotknięte jest tą chorobą, dieta bezglutenowa staje się coraz bardziej popularna. Słowo „bezglutenowe” jest często używane jako slogan reklamowy na opakowaniach produktów spożywczych. Warto jednak zauważyć, że np. w Finlandii odsetek osób z diagnozą celiakii wynosi około 2,5%. Możliwe, że ze względu na lepszą detekcję tej choroby oraz coraz większe spożycie glutenu i korzystanie z odmian zbóż o wysokiej zawartości glutenu, odsetek osób chorych na celiakię może wzrosnąć.

Celiakia prowadzi do specyficznych zmian w błonie śluzowej jelita cienkiego, które powodują zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. Skutkuje to niedoborami witamin i minerałów. Symptomami celiakii mogą być: bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i zaparcia, oddawanie obfitych, cuchnących stolców tłuszczowych, nawracające afty w jamie ustnej, skłonność do próchnicy zębów, zahamowanie wzrostu, niedostateczny przyrost masy ciała, opóźnienie dojrzewania płciowego, zaburzenia miesiączkowania u dziewcząt, niepłodność, osteoporoza, depresja, zaburzenia nerwicowe, podwyższone ryzyko schizofrenii, otępienie, tężyczka, padaczka, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia mowy, choroba Duhringa (opryszczkowe zapalenie skóry), pogorszenie kondycji skóry, włosów i paznokci.