Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, czy możliwe jest zwiększenie inteligencji poprzez dietę? Jak dokładnie jedzenie wpływa na działanie naszego mózgu i naszą zdolność myślenia? Wyniki badań naukowych potwierdzają, że nie tylko geny i ćwiczenia umysłowe, ale również sposób odżywiania mają istotny wpływ na nasz poziom inteligencji. Te zależności są szczególnie widoczne w przypadku najmłodszych dzieci.
Definiowanie inteligencji to skomplikowane zadanie. W ciągu wieków różne kultury i naukowcy opisywali ją na wiele sposobów, uwzględniając takie aspekty jak zdolność do logicznego myślenia, zrozumienia czy adaptacji do warunków otoczenia. Niektóre definicje obejmują również takie elementy jak inteligencję emocjonalną czy kreatywność oraz wyróżniają różne sfery rozumienia: przestrzennego, mechanicznego, werbalnego i numerycznego. Bez względu na to, jak ją jednak mierzymy lub definiujemy, nie ma wątpliwości co do tego, że źródło jej tkwi w funkcjonowaniu mózgu, a dokładniej w reakcjach chemicznych i metabolicznych, które mają miejsce w jego strukturach.
Interesującym jest fakt, że żaden inny organ w naszym ciele nie zużywa tyle kalorii co mózg. Mimo że stanowi on tylko 2% masy naszego ciała, potrzebuje aż 20% całkowitej energii. Głównym źródłem tej energii jest glukoza, czyli prosty cukier, który powstaje w naszym systemie pokarmowym jako wynik rozkładu węglowodanów. Im bardziej skomplikowane są zadania, które stawia przed nami życie, tym więcej glukozy potrzebuje nasz mózg. To wyjaśnia, dlaczego głód lub odchudzanie często towarzyszy dezorientacja i problemy z koncentracją.
Ale funkcjonowanie mózgu nie zależy wyłącznie od dostępności cukru. Hormony produkowane przez układ pokarmowy odgrywają kluczową rolę w jego działaniu, ponieważ przemieszczają się do mózgu i wpływają na jego zdolności poznawcze. Co więcej, naukowcy odkryli mechanizm, dzięki któremu sygnały generowane przez spożywanie określonych pokarmów wpływają na metabolizm komórek oraz plastyczność neuronalną, co ma bezpośredni wpływ na efektywność procesów myślowych. Niektórzy antropolodzy twierdzą nawet, że nawyki żywieniowe poszczególnych cywilizacji były ściśle związane z ich rozwojem. Dostęp do różnorodnej żywności mógł wpływać na przykład na wielkość mózgu u różnych grup etnicznych w starszych epokach.
Z najbardziej fascynujących współczesnych badań nad wpływem diety na inteligencję można wymienić te, które dowodzą kluczowego wpływu kwasów omega 3 na rozwój mózgu. Niewiele osób wie, że kwas DHA, który jest jednym z kwasów omega 3, jest podstawowym składnikiem ścian komórkowych w tkance mózgowej. Warto podkreślić, że nasze ciało nie potrafi efektywnie produkować kwasu DHA, więc jego dostarczanie poprzez dietę jest niezbędne!
Co więcej, niektórzy naukowcy utrzymują, że nawet zanim pokarm trafi do naszych ust, sam widok i zapach jedzenia może zmieniać sposób funkcjonowania naszego mózgu. Nie tylko wpływa to na nasz nastrój, ale także na proces uczenia się i zdolności pamięciowe!
Aby zrozumieć znaczenie diety dla naszej inteligencji, warto przyjrzeć się badaniom dotyczącym wpływu niedożywiania na procesy umysłowe. Naukowcy z Wielkiej Brytanii badali na przykład zależność między dietą dzieci do trzeciego roku życia a ich wynikami w testach IQ w wieku ośmiu i pół roku. Okazało się, że dieta uboga, oparta głównie na przetworzonej żywności z dużą zawartością tłuszczu i cukru, skutkowała gorszymi wynikami w testach! Podobne wnioski wyciągnęli naukowcy z Adelajdy w Australii, którzy analizowali nawyki żywieniowe dzieci w wieku 6, 14 oraz 24 miesięcy, a następnie oceniali ich inteligencję w wieku ośmiu lat. Dzieci, które regularnie spożywały warzywa, sery i owoce, osiągały lepsze wyniki!
Podobnych badań jest więcej. W Chinach udokumentowano na przykład wyraźny związek między karmieniem niemowląt mlekiem modyfikowanym wzbogaconym o dodatkowe składniki odżywcze a werbalną inteligencją w wieku sześciu lat. Pełnowartościowe posiłki domowe bogate w warzywa i owoce mają również wpływ na wyższą ocenę zdolności umysłowych, werbalnych oraz pamięci u czterolatków (Gale i in., 2009).