Wielu ludzi, zarówno zawodowych sportowców, jak i amatorów, doświadcza specyficznej bolesności mięśniowej po intensywnym wysiłku. Ten rodzaj dyskomfortu, często błędnie nazywany zakwasami, pojawia się zwykle w ciągu 12 do 48 godzin po treningu i może utrzymywać się nawet przez cały tydzień. Skąd jednak bierze się ten opóźniony ból mięśniowy? Czy można go jakoś złagodzić? Czy powinien nas niepokoić?

Tak zwane DOMS-y, czyli opóźnione bóle mięśniowe (ang. Delayed Onset Muscle Soreness) to dolegliwość charakteryzująca się bolesnymi odczuciami w mięśniach po intensywnej aktywności fizycznej. Skutkiem tego bólu jest nie tylko dyskomfort, ale także tkliwość i sztywność mięśni, zmniejszony zakres ruchów oraz obrzęk komórek mięśniowych. Intensywność tych dolegliwości może różnić się od osoby do osoby – dla jednych będzie to jedynie lekki dyskomfort, dla innych silny ból ograniczający wykonywanie codziennych czynności.

Naukowcy nadal nie są pewni, jak dokładnie powstaje opóźniony ból mięśniowy. Są jednak przekonani, że ma on związek z mikrourazami tkanki mięśniowej i łącznej, które następują podczas wysiłku fizycznego. Najczęściej opóźnione bóle mięśniowe doświadczają osoby, które przez dłuższy czas nie uprawiały sportu lub które po raz pierwszy wykonały konkretne ćwiczenie.

Mówiąc o zakwasach, warto wskazać na powszechny mit, który je tłumaczy. Pierwotna teoria mówiła, że ból mięśni po treningu jest spowodowany nagromadzeniem się kwasu mlekowego w mięśniach. Dzisiaj wiemy jednak, że to nieprawda. Faktycznie, kwas mlekowy jest produkowany w mięśniach podczas intensywnego wysiłku, ale już po około dwóch godzinach jest usuwany z tkanek mięśniowych i wykorzystywany jako źródło energii. Ból po treningu ustępuje więc znacznie szybciej niż opóźniony ból mięśniowy.

Chociaż dzisiejsza nauka obala mit o zakwasach, to jednak termin ten jest nadal używany potocznie. Często zdarza się, że określenia DOMS i zakwasy są stosowane zamiennie, mimo że wiemy już, że kwas mlekowy nie odpowiada za opóźnioną bolesność mięśni.

Właściwie to moment pojawienia się bólu mięśniowego odróżnia zakwasy od DOMS-ów. Zakwasy pojawiają się podczas intensywnego wysiłku fizycznego i są spowodowane obecnością kwasu mlekowego w mięśniach. Po zakończonym treningu kwas mlekowy jest metabolizowany i ból ustępuje. Opóźniony ból mięśniowy DOMS pojawia się jednak dopiero około 12 godzin po treningu, a jego przyczyną są mikrourazy tkanek.